Het doet me denken aan de vele kalveren, op vele maatschappelijke terreinen, die de afgelopen jaren zijn verdronken. Het lijkt wel of er altijd iets (heel erg) mis moet gaan, voor er stappen worden ondernomen om een put te dempen. Zomaar een paar Nederlandse rampen die me in gedachten schieten en die leidden tot maatschappelijke discussie, serieus onderzoek en maatregelen: de vuurwerkramp in Enschede (regelgeving vuurwerk), de brand in de Schiphol-gevangenis (veiligheid in gevangenissen), de brand bij Chemie-Pack (veiligheid in de chemische industrie), de Amsterdamse zedenzaak (maatregelen tegen kindermisbruik in kinderopvang) …
‘Eigenlijk’ en ‘nu écht’
Ergens is het wel logisch: hoe complexer de samenleving, hoe moeilijker het is om álles onder controle te hebben. En dus ook: hoe meer kans dat er dingen misgaan. Aan de andere kant leven we toch in een samenleving waarin alles in regels en afspraken is vastgelegd. Regels die rampen juist moeten voorkómen, in plaats van dat we pas na een ramp onderzoeken of de regels wel zijn gevolgd en hoe het staat met de handhaving van wetgeving binnen de betreffende branche. In de praktijk heeft regelgeving echter een minder luide stem dan een ramp. Het betekent het verschil tussen ‘eigenlijk’ en ‘nu echt’.
Immers: eígenlijk hadden we al lang iets moeten doen aan pesten op scholen, maar als verschillende gepeste jongeren zelfmoord plegen, weten we dat we nu écht structureel actie moeten ondernemen. En eígenlijk hebben we het er al heel lang over dat de samenwerking tussen hulpverleners rond probleemgezinnen beter moet, maar na het zoveelste familiedrama waarbij ouders elkaar, zichzelf en/of hun kinderen doodden, moet dit toch echt een keer van de grond komen.
Op de agenda
En eigenlijk weten we allemaal allang dat onze prettig goedkope kleding wordt gemaakt in mensonterende omstandigheden. Maar de beelden van 1127 lichamen die de afgelopen dagen één voor één uit een berg stenen zijn opgegraven, overtuigen ons er misschien eindelijk van dat er nu echt iets moet veranderen. Grote merken als H&M, C&A, Zara en Primark hebben inmiddels getekend voor meer veiligheid in textielfabrieken. En in Bangladesh zelf worden stappen gezet om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Goede gevolgen van een vreselijke tragedie.
Er is weer een kalf verdronken. Beter gezegd: 1127 mensen hebben er met hun leven voor betaald om de arbeidsomstandigheden in Bangladesh bovenaan op de agenda gezet. Het is afwachten of de put slechts wat kleiner wordt gemaakt of tijdelijk een beetje wordt afgedekt (tenslotte is dit niet de eerste ramp in de kledingindustrie), óf dat hij definitief – en ook in andere landen – wordt gedempt.
